Oxylithos

Φθινόπωρο

Η δική μου μελισσοκομική χρονιά ξεκινάει τον Σεπτέμβριο. Ο πρώτος λοιπόν μήνας του Φθινοπώρου με βρίσκει κάθε χρόνο στον κάμπο του Οξυλίθου οπού εκεί ή προετοιμάζομαι για την μεταφορά των μελισσιών μου στην Οκτωνιά για φθινοπωρινό ρείκι ή εάν οι καιρικές συνθήκες δεν το επιτρέψουν (τα δύο τελευταία χρόνια δεν το επιτρέπουν) προετοιμάζομαι για την υποδοχή του χειμώνα (ξεχειμώνιασμα). Οι εργασίες που οπωσδήποτε πρέπει να γίνουν εντός φθινοπώρου είναι η αντιμετώπιση της Βαρρόας.

Η Βαρρόα είναι ένα παρασιτικό ακάρι που προκαλεί σοβαρά προβλήματα στους μελισσοκόμους όσο και στις μέλισσές τους. Αυτά τα τσιμπούρια-ακάρεα, έχουν το μέγεθος ενός κεφαλιού καρφίτσας, προκαλούν μεγάλες καταστροφές επειδή τρέφονται από την αιμόλεμφο της μέλισσας).

       

Αρχές Φθινοπώρου λοιπόν και εφόσον έχουμε αποφασίσει να μην κυνηγήσουμε κάποια νεκταροέκριση επιλέγουμε κάποιον από τους πολλούς τρόπους αντιμετώπισης της συγκεκριμένης αρρώστιας. Εγώ χρησιμοποιώ σκευάσματα θυμόλης με εξαιρετικά αποτελέσματα. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων δεν μιλάμε για ριζική αντιμετώπιση της αρρώστιας άλλα για μείωση του πληθυσμού των ακάρεων. Δεν έχει ακόμα βρεθεί φάρμακο το οποίο να αντιμετωπίζει ριζικά την ασθένεια γι αυτό το λόγο συμπεριλαμβάνεται στους εποχιακούς χειρισμούς ενός μελισσοκόμου. Επόμενη εργασία αυτής της εποχής είναι η επιλογή των μελισσιών που θα ξεχειμωνιάσουν και αυτών που θα συνενωθούν. Προσπαθούμε πάντα να έχουμε δυνατά μελίσσια σε διαφορετική περίπτωση τα συνενώνουμε. Δυνατό μελίσσι για ξεχειμώνιασμα  θεωρείται αυτό που έχει τουλάχιστον 6 πλαίσια με πληθυσμό. Κάτω από αυτό το όριο και εάν βρίσκομαι στις αρχές Νοεμβρίου, εγώ προχωρώ σε συνένωση για να μπορέσω να αντιμετωπίσω καλύτερα τον χειμώνα.

Χειμώνας

Αυτή είναι η εποχή με τις λιγότερες εργασίες για έναν μελισσοκόμο. Επισκεπτόμαστε τα μελίσσια πολύ λίγο (εγώ τα επισκέπτομαι μία φορά το μήνα) για να τους βάλουμε τροφή και έχουμε αρκετό χρόνο για εργασίες στην αποθήκη και προγραμματισμό επόμενων κινήσεων. Δεν επιθεωρούμε τις κυψέλες λόγο χαμηλών θερμοκρασιών και υγρασίας. Οι κινήσεις μας πρέπει να είναι γρήγορες και να επικεντρώνονται μόνο στην τροφοδότηση της κυψέλης. Ανοίγουμε δηλαδή πολύ γρήγορα το καπάκι της κυψέλης τοποθετούμε την τροφή και κλείνουμε.

Άνοιξη 

Η πιο απαιτητική εποχή του χρόνου. Από τις αρχές Μαρτίου ξεκινάει η ραγδαία ανάπτυξη των πληθυσμών των μελισσιών μας. Με τους πρώτους γόνους πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση για την πορεία της ανάπτυξης του πληθυσμού αλλά και την περίπτωση ανάπτυξης της Βαρρόα, που όπως προαναφέραμε υπάρχει πάντα μέσα στην κυψέλη και εκμεταλλευόμενη την ανάπτυξη των μελισσών αναπτύσσεται και η ίδια. Είμαστε λοιπόν πολύ προσεκτικοί στο μέγεθος ανάπτυξης της ασθένειας γιατί μπορεί να χρειαστεί να ξανά επέμβουμε.  Ακολουθώντας τους μέχρι τώρα αναφερομένους χειρισμούς, δεν έχει απατηθεί στα δικά μου μελίσσια να κάνω δεύτερο φαρμακευτικό κύκλο για την αντιμετώπιση της Βαρρόας.

Επόμενη ενέργεια αυτής της εποχής είναι η αντιμετώπιση του αφεσμού – σμηνουργίας. Ο αφεσμός ή αλλιώς σμηνουργία αποτελεί τον φυσικό τρόπο ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού των μελισσών. Από τις αρχές τις άνοιξης και εφόσον έχουμε φυσιολογικές καιρικές συνθήκες τα μελίσσια αναπτύσσονται τάχιστα, σε αυτήν την χρονική στιγμή ο πληθυσμός αποφασίζει την δημιουργία νέας βασίλισσας και την αποχώρηση της παλιάς. Λίγες μέρες πριν γεννηθεί η νέα βασίλισσα η παλιά αποχωρεί παίρνοντας μαζί της ένα μέρος εργατριών και κηφήνων. Η νέα βασίλισσα αναλαμβάνει την διαχείριση της κυψέλης και η παλιά σε σχήμα αφεσμού ή σμήνους πετάει για την εύρεση νέας κατοικίας. Σε πρώτη φάση ο αφεσμός ή σμήνος θα σταθμεύσει για 24 έως 48 ώρες σε σχήμα μπάλας σε ένα κοντινό κλαδί δέντρου.

Από αυτό θα αποχωρήσουν εργάτριες – ανιχνευτές για την εύρεση της νέας μόνιμης κατοικίας που θα είναι συνήθως κάποια κουφάλα δέντρου. Γυρνώντας οι εργάτριες πίσω στο σμήνος θα μεταφέρουν τα χαρμόσυνα νέα και θα ξεκινήσει η αποχώρηση του σμήνους προς την νέα κατοικία.

Θα αναρωτηθεί κάποιος ποια η συμμετοχή του μελισσοκόμου σε όλη αυτήν την φυσική διαδικασία ? Η δουλεία του μελισσοκόμου είναι με συχνές επισκέψεις στα μελίσσια του να ανακόψει αυτήν την πορεία και ταυτόχρονα να την εκμεταλλευτεί προς όφελός του. Ένας τρόπος είναι η εύρεση και το χάλασμα των νέων βασιλικών κελιών που θα έφερναν την νέα βασίλισσα.

         

Ένας άλλος τρόπος είναι η εύρεση και η θανάτωση της παλαιάς βασίλισσας και η αντικατάστασή της με καινούργια είτε αγορασμένη είτε φτιαγμένη από την ίδια την κυψέλη. (το κεφάλαιο σμηνουργίας στην μελισσοκομία είναι τεράστιο, εδώ αναφέρω συνοπτικά κάποια πράγματα, θα ακολουθήσει άρθρο μόνο για σμηνουργία και αφεσμούς)

Όποιοι τρόποι αντιμετώπισης και εάν εφαρμοστούν, κάποια κυψέλη δεν θα την προλάβουμε, ιδίως εγώ που επειδή κατοικώ στην Αθήνα και τα μελίσσια μου κατοικούν στον Οξύλιθο η ποιο συχνή επιθεώρηση που μπορώ να κάνω είναι εβδομαδιαία. Ένα μέτρο που εφαρμόζω για να ισορροπήσω λίγο την κατάσταση είναι να τοποθετώ τα μελίσσια μου πίσω από κάποιο δέντρο και ευελπιστώ να  βρω κάποιον αφεσμό επάνω στα κλαδιά του. Μπορώ να δηλώσω ότι είμαι αρκετά ευχαριστημένος από την συνεργασία του δέντρου, μου έχει προσφέρει προσωρινή στέγαση σε αρκετούς γερούς και μεγάλους αφεσμούς.

Τελευταία για εμένα ενέργεια αυτής της εποχής ( 10 έως 20 Μαΐου) είναι η μεταφορά του συνόλου των κυψελών στο έλατο. Αφού θα επισκεφτώ το δάσος και παρατηρήσω ότι έχει αρχίσει να δίνει το έλατο μελίτωμα (εικόνα που έχουμε να δούμε χρόνια) φορτώνω τις κυψέλες και ξεκινώ για το ελατοδάσος. Βρίσκεται 50 με 60 λεπτά μακριά από τον Οξύλιθο.

 Η διαδρομή για Έλατο:

Οξύλιθος   ———->  Κήποι ———->  Κονίστρες ———->  Κάδι ———>  ανάβαση στο βουνό Κοτύλαια Όροι  1.100m υψόμετρο ———->  τοποθέτηση στις περιοχές εντός δάσους με τις ονομασίες———>Εφταό ———>Βρωμονέρα.

Καλοκαίρι 

Η εποχή αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί ως η εποχή του τρύγου, της αποκομιδής, των  αποτελεσμάτων, της ανταμοιβής των συνολικών ετήσιων προσπαθειών. Ξεκινάμε (εφόσον όλα έχουν πάει καλά στο έλατο) με τον τελευταίο τρύγο του μελιού από το έλατο. Στην συνέχεια επιθεωρούμε τις κυψέλες και ετοιμαζόμαστε για μία ακόμη μεταφορά (10- 15 Ιουνίου) από το έλατο στους θυμαρότοπους της Οκτωνιάς. Εκεί εάν βοηθήσει ο καιρός θα έχουμε τον πρώτο τρύγο θυμαρίσιου μελιού στα τέλη Ιουνίου αρχές Ιουλίου και εάν βοηθήσει πάρα πολύ ο καιρός ίσως πάρουμε και δεύτερο τρύγο τέλος  Ιουλίου – αρχές Αυγούστου (τα παραπάνω σενάρια αφορούν παλιές εποχές, τα τελευταία 3 χρόνια οι τρύγοι που αναφέρω στο έλατο και στο θυμάρι αποτελούν όνειρα). Μετά από όλα αυτά προς τα τέλη Αυγούστου – αρχές Σεπτεμβρίου περιμένοντας την πτώση των υψηλών καλοκαιρινών θερμοκρασιών επιστρέφουμε στην βάση μας, στον κάμπο του Οξυλίθου, για έναν καλό έλεγχο και τον προγραμματισμό των κινήσεων της νέας χρονιάς..